“In onze fascinatie voor gebouwen, materialen en technieken ontmoeten we elkaar”
Na twintig jaar bij Mei en vijf jaar associate partner, is Robert Platje (Swifterbant, 1975) per maart 2022 één van de twee nieuwe partners bij Mei Architects and planners. We ontmoeten elkaar bij het belangrijkste gebouw uit zijn carrière en praten over zijn liefde voor het vak en zijn plek bij Mei. “De pragmatische aanpak van Mei past ook bij mij.”
De kolos die Fenix I is, houdt Robert Platje uit de wind op een koude januaridag op Katendrecht. Maar liefst zeven jaar lang werkte hij als projectarchitect mee aan het gebouw. Nu loopt hij er voor het eerst rond als partner van Mei Architects and planners. “Kijk, in dit gebouw zie je de tijdlagen. Hier ontmoeten oud en nieuw elkaar. We hebben hier voor brute, in plaats van gestileerde oplossingen gekozen. Wist je dat het veel meer energie kost om iets ouds te behouden, dan om iets nieuws te maken? Maar wij vinden dat je niet alles hoeft op te poetsen en glad te strijken.” Robert is enthousiast over deze actief passieve aanpak. Het was dan ook zijn taak om het Fenix-bouwteam te vertellen hoe en waarom dit zo moest gebeuren. “Niet iedereen snapte dat bij de start, daarom namen we ze mee naar eerdere projecten. Zo leerden ze het begrijpen, waarderen én maken.”
Ruimte voor foutjes
Contrasten tussen oud en nieuw, het zichtbaar maken van de tijdlagen en onafgewerkt beton en metaal: het zijn elementen die veel karakter geven aan de Mei-gebouwen. Dat veel mensen hier bewust voor kiezen, zag Robert eerder bij Jobsveem en de Schiecentrale (Rotterdam) en het Kaaspakhuis (Gouda). Stuk voor stuk zijn het robuuste gebouwen. Deze ontwerphouding is altijd context- en projectgebonden, benadrukt Robert. “We maken net zo goed subliem gedetailleerde gebouwen als de opgave erom vraagt, zoals de McDonalds aan de Coolsingel in Rotterdam, woontoren De Verkenner in Utrecht en de Kaboutergarage in Almere-Buiten, maar altijd met een stevige uitstraling. Ook delen van Fenix I zijn nieuw, maar strak en gelikt wordt het nergens. Een glazen plaat met glimmende rvs-rozetjes, dat past niet bij ons. ‘Perfect’ is niet ons streven, want het levert te vaak zielloze gebouwen op. In plaats daarvan bieden we gecontroleerd ruimte aan kleine foutjes.” Het is een aanpak die binnen Mei bij bekendstaat als ‘selectieve controle’. Het is deze pragmatische aanpak die het bureau typeert en waar Robert – als professioneel conceptbewaker en ‘foutenmaker’ – van geniet. “Ons uitgangspunt daarbij is: je kunt nu eenmaal niet alles bewaken, dus we focussen op de belangrijkste onderdelen.”
“Ik vertaal een concept naar iets dat begrijpelijk en goed maakbaar is”
Bekijk meer projecten van Robert Platje
Conceptbewaker bij Mei
Hoewel Robert op zevenjarige leeftijd nog geen idee had van een latere carrière in de architectuur, maakte hij toen al werktekeningen. Zo vond hij onlangs een tekening voor een kast – inclusief afmetingen en toelichting – voor zijn vader om te bouwen. De parallellen met zijn huidige werk troffen hem. Hij maakt nu weliswaar geen kasten, maar dezelfde puzzel van vorm, functie en details houdt hem nog steeds bezig: ontwerpen tot ‘iets werkt’. “Vanaf mijn twaalfde wist ik zeker dat ik ‘dingen’ wilde maken, dat uitte zich vooral in tekenen, knutselen en klooien. Het ging me vooral om het bedenken van oplossingen, en dat is wat ik nog steeds het liefste doe. Vroeger puzzelde ik een radio weer in elkaar om ‘m werkend te krijgen, nu kijk ik op gebouwniveau waarom bepaalde ontwerpoplossingen wel of niet het concept versterken en functioneel zijn.”
In 2000 ging Robert bij Mei aan de slag. Zijn specialisatie – architectonisch detail en duurzaam bouwen – werd onderstreept door zijn werkzaamheden voor Dutch Green Building Council. Het maakt hem tot op heden een waardevolle aanvulling op het team. Robert kijkt hoe een concept zo slim mogelijk te realiseren is. Wat maakt een concept sterk en haalbaar? Welke bouwtechniek is daarbij het meest efficiënt? “Ik vertaal concepten naar iets dat snel te begrijpen en goed maakbaar is. Vervolgens leg ik het uit aan degenen die het bouwen en bewaak ik het concept tijdens de uitvoering. Uiteindelijk moet iedereen erachter staan.” We lopen door Fenix I en steeds wijst Robert weer iets aan. “Kijk, die balk hier. Het is als een toevallige ontmoeting tussen oude en nieuwe elementen. Deze balk moet hier nu eenmaal zijn. Alles is binnen kaders bedacht, maar als de aannemer iets 20 cm naar links bedenkt, dat maakt dat ons niet uit. Het is een hufterproof concept, volgens de principes van selectieve controle.”
De mijmerbeugel is een bepalend detail van Fenix I. “De oorspronkelijke loods bestond uit enorme balken die we naar boven vertaalden. Daar zie je allemaal consoles. Wij wilden een écht mooie console maken, iets dat Fenix zou onderscheiden van ‘zomaar een flat’. We maakten ‘m heel specifiek, met een structuurmat erin voor ribbeltjes, een inkassing in de betonplaat en een nis eromheen. De mijmerbeugel is die zwarte, rond gebogen beugel. Hij is wat hoger, zodat je erop kunt leunen of ‘mijmeren’. Het is heerlijk om te puzzelen totdat je het juiste ontwerp hebt, weet dat je het betaalbaar kunt laten maken én dat de aannemer het snapt en ziet zitten.”
Stuc versus Bruut
We komen in de centrale passage van Fenix, waar oud en nieuw zichtbaar samenkomen. Robert is zichtbaar enthousiast. “Hier zie je de oude loods goed, maar ook de gladde gevel met de nieuwe staalconstructie. En kijk, hier zie je de twee soorten beton waaruit Fenix I is opgetrokken: korrelig beton uit de jaren twintig aan de linkerzijde, gladder schoonwerk beton aan de rechterzijde.” De verschillende tijdlagen fascineren hem. “In de jaren twintig was het beton van een andere structuur, daarom werd het gestuct. Tijdens de wederopbouw werd de loods hersteld met beton uit de jaren vijftig: het veel fijnere schoonwerk beton. Dát beton, dat mocht je zien!” Die twee kanten zie je in Fenix terug. De hele zijde aan de Veerlaan is gestuct volgens de stijl van de jaren twintig, de kadezijde toont het schoonwerk beton in de traditie van het brutalisme. Het brutalisme vierde nieuwe technieken in de bouw op eenzelfde wijze als Mei dat doet. “Ook wij maken technieken graag zichtbaar in onze gebouwen. Daar is de Kaboutergarage in Almere een mooi voorbeeld van. De geperforeerde gevelplaten maakten we in samenwerking met een producent uit de auto-industrie.” Het getuigt van een diepe fascinatie voor technische oplossingen, waarbij de techniek altijd een middel is, geen doel op zich. Het doel is om tot functionele en prettige ‘mensengebouwen’ te komen. “Dat zie je ook bij Fenix, wat aan de binnenzijde eigenlijk gewoon een galerijflat is. Het is een vriendelijk gebouw door de ruimte die het biedt aan verpersoonlijking. Mensen mógen hier hun eigen bloempotten hebben en eigen bankjes plaatsen. Het is een pleidooi voor wonen zoals je wilt wonen. Niet de architectuur, maar de mensen dicteren dat.”
Zelf een detail tekenen vindt Robert nog steeds het allerleukste
Ruimte voor mensen, niet voor ego’s
Die aandacht voor het individu ziet Robert terug binnen het bureau. “Alles wat we doen, gebeurt in samenwerking. Er is veel ruimte voor persoonlijke inbreng en meningen, maar niet voor ego’s. Misschien is niet eens je kennis en kunde, maar je karakter bij ons belangrijker: we willen vooral nieuwsgierigheid en durf zien. En ja, we werken hard, maar we maken er geen geheim van dat het de hoogste prioriteit heeft dat het thuis – in je persoonlijke of gezinsleven – goed gaat.” Het team bestaat nu uit vijftig mensen, maar de drie partners zijn nog steeds bij elk project nauw betrokken. Waarom? “Dat is niet vanuit de motivatie om alles te controleren, maar vanuit oprechte betrokkenheid. Wij willen niet iets pas zien bij de opening. En we willen in het proces praten over kansen en risico’s en daarbij ons team de kans geven de rode vlag te hijsen wanneer ze er niet uitkomen. Ik vind het fijn dat ik nu op een punt ben waarin ik vanuit mijn ervaring mensen snel weer op weg kan helpen.” Zelf een detail tekenen en ‘knutselen’ vindt Robert nog steeds het allerleukste. In Fenix kon hij dat ruimschoots kwijt. “Dit gebouw heeft zo’n hoge complexiteit: transformatie, nieuwbouw, flexibel bouwen, een parkeergarage en cultuurcluster, alles komt hierin samen.”
Robert Winkel, Michiel van Loon en Robert Platje staan vanaf nu zij aan zij bij Mei, als het complementaire trio dat ze zijn. “Een collega zei eens, ‘jullie ontmoeten elkaar in jullie fascinatie’. Dat klopt precies. Het maakt niet uit of we met acht of met vijftig man zijn, wij blijven in de basis hetzelfde doen. Dat is nooit de makkelijkste, maar wel de leukste weg. We nemen ons werk daarbij erg serieus, maar onszelf zeker niet.”
Robert Platje woont met zijn vrouw en twee dochters in een verbouwde jaren twintig-woning in Schiedam, met veel licht, een open plattegrond en ingestucte gordijnroedes. Wanneer hij niet werkt, leest hij over historie, psychologie of theologie, gaat hij met zijn gezin naar musea of tuurt hij ‘s avonds met zijn dochters door de sterrenkijker naar de maan en sterren. Na Rotterdam is Ljubljana zijn favoriete stad, vanwege de Sloveense wortels van zijn vrouw.
Tekst interview: Priscilla de Putter – Studio Goldfinch
Foto’s: ©Jerry Lampen – Jerry Lampen
